Universiteit Antwerpen; Faculteit Wetenschappen; Departement Biologie; Onderzoeksgroep Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE), meer
Vlaamse overheid; Beleidsdomein Economie, Wetenschap en Innovatie; Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT), meer, financier
In verontreinigde aquatische ecosystemen worden organismen blootgesteld aan een veelvoud van contaminanten met zeer uiteenlopend fysisch, chemisch en biologisch gedrag. Om de effecten van de contaminanten op de onderscheiden levensvormen te kunnen evalueren is het in eerste instantie noodzakelijk om te bepalen aan welke concentraties van de contaminanten de organismen worden blootgesteld. Traditioneel wordt met de blootstellingsconcentratie de concentratie van de stof in de oplossing bedoeld. Vaak moet echter worden geconstateerd dat er geen of slechts een zwak verband bestaat tussen deze blootstellings-concentratie en de waargenomen biologische effecten. Dit heeft in belangrijke mate te maken met de grote verschillen in biologische beschikbaarheid en accumulatie die worden waargenomen. Zowel verschillen in de chemische speciatie van de stoffen en het relatief belang van de onderscheiden blootstellingsroutes spelen hierbij een voorname rol. Om het gecombineerd effect van deze factoren op de bioaccumulatie en de hieraan gekoppelde effecten van contaminanten op aquatische organismen in te schatten kan worden gebruik gemaakt van dynamische modellen. Deze modellen zijn gebaseerd op de resultaten van experimenteel laboratorium en veldonderzoek en maken het mogelijk om de invloed van verschillende blootstellingsscenario’s op de biologische beschikbaarheid en accumulatie van stoffen door aquatische organismen te simuleren. Hoewel de modellen voorlopig nog vrij primitief zijn en enkel werden toegepast op experimentele systemen vormen ze een potentieel krachtig instrument bij de ecologische sanering en risicobeoordeling. De parametrisatie en opbouw van dergelijke modellen zal worden geïllustreerd aan de hand van enkele voorbeelden met zware metalen en radionucliden.
