Marien zwerfvuil en microplastics: overzicht expertise en wetenschappelijke kennis in Vlaanderen

In een nieuwe Beleidsinformerende Nota brengt het VLIZ – op vraag van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij OVAM – de Vlaamse expertise en kennis in kaart rond marien zwerfvuil en microplastics. De nota geeft een handig overzicht van het gepubliceerde onderzoek, maar duidt ook welke de noden zijn om zwerfvuil en microplastics in Vlaamse aquatische milieus te bestuderen en aan te pakken.

De aanwezigheid van marien zwerfvuil is een mondiaal probleem dat blijft toenemen in alle zeeën en oceanen. Op de zeebodem van het Belgisch deel van de Noordzee kunnen tot 20 000 items zwerfvuil per km² aangetroffen worden, waarvan 90 tot 96% uit plastic afval bestaat. Ook op het strand bestaat 95,5% van het afval uit plastic. Het microscopisch plastic afval (microplastics) is eveneens abundant aanwezig in het Belgisch deel van de Noordzee.  Plastic afval kan, o.a. door verstikking of verstrikking, leiden tot de dood van talrijke zeedieren zoals walvissen en zeehonden. Microplastics worden opgenomen door een zeer brede waaier aan organismen en kunnen ook bij deze dieren leiden tot ongewenste negatieve effecten. De aanwezigheid van microplastics in zeevoedsel en andere voedingswaren kan een bedreiging vormen voor onze voedselveiligheid. Momenteel bestaat nog geen voedingsnormen voor microplastics, en zijn niet genoeg wetenschappelijke gegevens beschikbaar om de risico’s voor de volksgezondheid in te schatten.
 
In de context van het ‘Vlaams Integraal Actieplan Marien Zwerfvuil’ van OVAM werd het VLIZ gevraagd een wetenschappelijk overzicht te voorzien over marien zwerfvuil en microplastics in Vlaanderen op basis van de beschikbare wetenschappelijke studies. In Vlaanderen wordt al meer dan 10 jaar onderzoek gedaan naar de aanwezigheid en mogelijke effecten van zwerfvuil in de Noordzeewateren en -strand.
 
Ondertussen werden al een veertigtal A1-publicaties inzake zwerfvuil of microplastics gepubliceerd door Belgische onderzoekers, verbonden aan Belgische universitaire associaties of/en wetenschappelijke instellingen. De Beleidsinformerende Nota (BIN) geeft een overzicht van de geboekte resultaten. De BIN toont ook de hiaten en noden aan om zwerfvuil en microplastics in Vlaamse aquatische milieus te bestuderen en aan te pakken; noden die zich zowel situeren op het vlak van fundamenteel en toegepast wetenschappelijk onderzoek, als in de context van het (overheids)beleid.

Devriese, L.; Janssen, C. (2017). Overzicht van het onderzoekslandschap en de wetenschappelijke informatie inzake marien zwerfvuil en microplastics in Vlaanderen. VLIZ Beleidsinformerende Nota's, 2017_001. Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ): Oostende. ISBN 978-94-92043-34-4. 26 pp. – download pdf

Meer informatie te verkrijgen bij de auteurs: ir. Lisa Devriese, Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ), lisa.devriese@vliz.be en Prof. dr. Colin Janssen, Universiteit Gent (UGent), .
 

Link: www.vliz.be/nl/imis?module=ref&refid=289921

Foto (c) VLIZ (Filip Dewulf)